Yerim Seni Kawaii !!

Son 20 yılda Japonya dediğimizde aklımıza gelen otomobil, teknoloji, samurai, geyşa ve sushinin yanı sıra, sevimli karakterler ve oyuncak gibi giyinmiş kızlar da geliyor. Biz çok detaylı olarak farkında olmasak da, bu sevimlilik kültürü Uzak Doğuda her yeri işgal etmiş durumda.  Peki bu akımın bir adı olduğunu, üzerine araştırmalar yapıldığını biliyor muydunuz?

Bu akıma Kawaii deniyor. Kelime anlamı kızarmış/pembe yanak gibi bir şey. Ama kullanımdaki anlamı “tatlış” “sevimlicik” olarak tercüme edilebilir.
Kökenine bakarsanız emojiler bile bu ekolden gelmiş. Bu emoji kültüründe adamlar b.ku bile sevimli hale getirdiler, malumunuz.

Bu akım 2. Dünya savaşı öncesinde başlamış. O ağır savaşın ardından da popülaritesi artmış. Sanırım başlarda ihtiyaç, çok zarar görmüş bir ülkeden akılları uzaklaştırmak ve korkunç bir hayatta güzel bir şeyler ile mutlu olmaktı.

Bu akım ilk önce Japon genç kızlarının sevimli ve yuvarlak harflerden oluşan bir Japon kaligrafi fontu kullanması akımıyla başlıyor. Kargılarla yazılan köşeli erkeksi Japon harflerini minnoş hale getiriyorlar. Hatta bir yerden sonra dikey olan formatı yataya çeviriyorlar, batı alfabelerindeki gibi. Ancak bu okunmasını da güçleştiriyor ve toplumun bir kesiminde sıkıntı yaratıyor . Hatta okullarda yasaklanıyor, çünkü hocalar kağıtları okuyamaz hale geliyor. Özellikle Geleneklerine bağlı yaşı büyük kesim rahatsız oluyor.(Yanda hem Orjinal karakterleri hem de kawaii karakterleri var.)

Sonra bu yumuşama çizimlere yansıyor. Yuvarlanan ve büyüyen gözler, karakterleri sevimli hale getirmiş. Bu günkü japon çizgi film tarzı de böylece gelişmeye başlamış. Kadınlara yönelik Mangalar artmış ve belirli biz çizgi oluşmuş. Akım hızla büyümüş.

Bunun ardından giyim ve eşyalara yansıma gelmiş. Sanrio gibi markalar da bu akımı yakalayıp sonunda bir dev olmuş.  Hello Kitty’i bilmeyen yok sanırım. O , 1974te Sanrionun bir karakteri olarak doğuyor.  Çıkış noktası edebiyat ya da televizyon olmamasına rağmen, bu gün dünyadaki en bilinen karakterlerden biri. Hatta kendi dünyası ve oradaki karakterler de yaratılmış. tamamen Hello Kitty konseptli kocaman bir mağazayı daha önce anlatmıştım. Her şeyi üretiliyor. Evini tamamen böyle döşeyenler bile var.

Yazılarla ve kırtasiyeyle başlayan sevimlilik günümüzde günlük giyimini onlara benzeten , fırfırlı ablalara evrilmiş durumda. Şahsen o kadarının da saçma bir hal aldığını düşünüyorum.  Fetişlere bile girmiş. Jartiyerli , açık seçik Kawaii giyimini günlük olarak kullanan kesim bile var.

Kawaii tek bir akım değil. Kollara ayrılmış durumda. ana tema sevimlilik olsa da hepsinin kendi alt temaları var.

Kawaii Türleri

Guro-kawaii : Tam anlamıyla şiddet dolu ve iğrendirici hali. Hani Happy Tree
Friends vardı sevimli karakterler parçalanıp duruyordu. İşte buna guro deniyor. Mesela sevimli bir tavşancık ama yüzünün yarısı yanıp akmış gibi.

Kimo-kawaii: “rahatsız edici bir şekilde sevimli” demek. Bunlar çok görmek istemediğim tipleri olsa da çok sevdiklerim de var. Mesela Miyazakinin Prenses Mononoke filmindeki  Kodama’lar. Bunlar orman ruhlarıydı ve garip bir kurma sesiyle kafaları sallanırdı. Korkutucu, rahatsız edici ama sevimli! Miyazaki bu tarzı çok kullanır.

Busu-kawaii: çirkin ve sevimli. Bunu ilk okuduğumda ben de “bu ne yaa” dedim. Hala da anlamış değilim . Yani şuna bakar mısınız neresi sevimli bunun Allah aşkına. sadece çirkin .

Ero-kawaii: tabii ki erotik kwaii, yukarıda da bahsettiğim gibi jartiyerli ya da hizmetçi kılıklı gibi cinsel fetişlere yönelik kawaii.

Shibu-kawaii: Bu da günlük hayat kawaiisi. O bebek gibi giyinenlerden değil ama. Mesela mini bir şort, bol dökümlü pembe bir tshirt ve gülümsemenin birleşimi.  Hani instagramda satılıyor ya japonyadan gelen giysiler diye, işte öyle bir giyim tarzı. Türkiyede en çok tutulan kawaii kırtasiyeden sonra bu aslında.

İtami-kawaii: bu tıp ilmini işin içine karıştırmış, genellikle depresif ve cerrahi şeyler içeriyormuş ki bence gayet guronun içine girebilirdi. Ayrı bişey yapmak gereksizmiş.

Yume-Kawaii: tam bir rüyalar alemi sevimlisi. Pembe bulutlar , pastel renkle, uçan tavşanlar, Gökkuşağı yiyen unicornlar gibi.

Popüler Kültür, Kawaii ve Sanat

Kawaii sadece Japonya'da değil, Kore ve diğer uzak doğu ülkelerinde de günlük hayatın bir parçası haline gelmiş durumda. Gençler sokakta böyle giyiniyor, hatta abartıldığı özel popüler bölgeler var. Mesela Tokyoda Harajuku bölgesine giderseniz sokaktaki tek normal giyinen insan siz olabilirsiniz. Tabii orada siz anormal kalıyor olacaksınız.

Artık TV şovları, şarkıcılar ve diziler de bu kültüre uygun yapılıyor. Mesela Bu konuda çok popüler olan Kyary Pamyu Pamyu adında biri var. 20 yaşında bi kız. Japonyada sokakta yürürken -tabii ki Harajuku'da, bu kawaii modası temalı bir dergi fotoğrafını çekiyor. Onlara göre bile farklı olan tarzı sayesinde meşhur oluyor ve modellik yapmaya başlıyor. ardından djlik ve şarkıcılık. Sesinde çok bir numara yok. Ama klip ve tarzı dikkat çekiyor. Bir anda patlıyor. J-pop, yani japon popüler müziğinin yeni temsilcisi oluyor. Hatta kuzey Avrupa ülkelerinde de bir klibi inanılmaz meşhur oluyor. Adı Pon Pon Pon. Şuracığa videosunu bırakıyorum.

Şarkı da tek bir ritim üzerinde gidiyor, çok müzikal değil. Hatta yazarı özellikle "yanlış" olmasını istemiş. Çünkü ona göre kötü piyano çalan bir çocuk sevimliymiş mesela. Ama klibe bakarsanız Kawaii'nin her türünü görebilirsiniz. Biraz psychodelic (umarım doğru yazdım) bir klip, Guro, Kimo, Busu ağırlıklı ama yine de her türden biraz var. Mesela ağzından göz küreleri kusuyor , kemikler geçiyor filan ama her şey pembe bir kız çocuğu odasında geçiyor. Klibi izleyerek boğazınıza kadar kawaii olabilirsiniz. 

Benim bu konuya girip dalıp çıkamama nedenim is bunun dıdısının dıdısıydı :) Yeni uğraşım amigurumi ile ilgili araştırma yapar ve yazı yazmayı planlarken , yıllardır hissedip de adını koyamadığım bu şeyin bir adı olduğunu ve sınıflandırması olduğunu öğrendim. Yazıya amigurumiye giriş olarak başladım, lafı buraya getirip onu anlatacaktım hatta örnekler verecektim ki konu o kadar derinleşti ki çıkamadım. Benim örgü bebekler de başka bir yazıya kalmış oldu. 

Sonuç olarak Kawaii insanı mutlu eden bir konseptken bir ülkenin kültürü haline gelmiş durumda her yere girmiş. Bazı kanallarda haberler bile bu konseptte veriliyormuş. Fazla olmaması kaydıyla bu sevimli tarza kapı aralamak bu kasvetli zamanlarda bize de biraz neşe getirebilir.